Denetim Akademisi

Top Menu

  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
  • İletişim

Main Menu

  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
  • İletişim
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
  • İletişim

logo

Header Banner

Denetim Akademisi

  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
  • İletişim
  • ÖDEME EMRİ/Abdullah ÇAVUŞ/Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı

  • 6183 SAYILI KANUNA GÖRE TAHSİL EDİLMEKTE OLAN KAMU ALACAKLARI-ABDULLAH ÇAVUŞ/Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı (21.02.2020)

  • ÇEŞİTLİ KANUNLARDA TECİL(ERTELEME) KAVRAMI-ABDULLAH ÇAVUŞ/Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı (26.02.2020)

  • ANONİM ORTAKLIKLARDA ÖZEL DENETİM /FATİH YURTBAŞI

  • ANONİM ŞİRKETLERDE BAĞIMSIZ DENETİM VE ÖZELLİKLE BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARININ SORUMLULUĞU/ YÜKSEK LİSANS TEZİ /Hilmicem TUTULMAZ

Köşe Yazıları
Home›MAKALE›Köşe Yazıları›ANONİM ŞİRKETLERDE PAY SENETLERİNİN BASTIRILMASI VE VERGİSEL AVANTAJ / Rüknettin KUMKALE / DÜNYA GAZETESİ

ANONİM ŞİRKETLERDE PAY SENETLERİNİN BASTIRILMASI VE VERGİSEL AVANTAJ / Rüknettin KUMKALE / DÜNYA GAZETESİ

By Abdullah Çavuş
Ekim 12, 2017
657
0
Share:

Rüknettin KUMKALE / DÜNYA GAZETESİ / 2015

Anonim şirketlerde pay senetlerinin bastırılması ve vergisel avantaj

1. PAY SENETLERİ VE BASTIRILMASI

Türk Ticaret Kanunu’nun 484. maddesine göre pay senetleri hamiline veya nama olurlar. Bedelleri tamamen ödenmemiş paylar için hamiline yazılı hisse senetleri çıkartılamaz.

Türk Ticaret Kanunu’nun pay senedi bastırılması başlıklı 486 maddesinin 2. fıkrasına göre, Paylar hamiline yazılı ise yönetim kurulu, pay bedelinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren üç ay içinde pay senetlerini bastırıp pay sahiplerine dağıtır. Yönetim kurulunun hamiline yazılı pay senetlerinin bastırılmasına ilişkin kararı tescil ve ilan edilir, ayrıca şirketin internet sitesine konulur. Pay senedi bastırılıncaya kadar ilmühaber çıkarılabilir. İlmühaberlere kıyas yoluyla nama yazılı pay senetlerine ilişkin hükümler uygulanır.

Bu hükümler ile, hamiline yazılı pay senetlerinin bastırılması zorunluluğu getirilmiştir. İlmühaberlere nama yazılı pay senetlerine ilişkin hükümlerin uygulanması öngörülerek kapsamlı bir hükme yer verilmiştir.

486/3 madde de ise, azlığın istemde bulunması halinde nama yazılı pay senetlerinin bastırılıp tüm nama yazılı pay senedi sahiplerine dağıtılması olanağı yaratılmıştır.

TTK Madde 411’e göre Sermayenin en az onda birini, halka açık şirketlerde yirmide birini oluşturan pay sahipleri, azlık olarak kabul edilmektedir. 485/3 maddede belirtilen azlığın istemde bulunması hali ile ilgili durumu, pay sahiplerinin en az % 10’unun talepte bulunması hali olarak kabul etmek gerekmektedir.

486. maddenin 3. fıkrasının gerekçesine göre; Hüküm azlık isterse nama yazılı pay senedi bastırılıp tüm nama yazılı pay senedi sahiplerine dağıtılacaktır. Böylece kapalı anonim şirketlerde özellikle aile şirketlerinde pay senedinin bastırılmaması ve dağıtılmaması yoluyla baskı yapılması, pay sahiplerinin bu sıfatlarını ispattan yoksun bırakılmaları, devir olanaklarının sınırlandırılması gibi hukuka aykırı yöntemlerin önüne geçilmiştir. Nama yazılı pay senetlerinin basılmaması ve pay sahiplerine dağıtılmaması, pay defteri bulunmayan, düzensiz olan ve güncel durumu yansıtmayan şirketlerde daha büyük sakıncalar doğurmaktadır. Hükme aykırılık hâlinde pay sahiplerinin mahkemeye başvurabilecekleri şüphesizdir.

2. PAY SENEDİ BASTIRILMASININ VERGİSEL AVANTAJLARI

2.1. Kurumlar Vergisi

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun istisnalar başlıklı 5 maddesinin 1. fıkrasının (e) bendine göre; Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75’lik kısmı vergiden istisnadır.

Bu istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanır ve satış kazancının istisnadan yararlanan kısmı satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulur. Ancak satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi şarttır. Bu süre içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır.

İstisna edilen kazançtan beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen ya da dar mükellef kurumlarca ana merkeze aktarılan kısım için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır. Aynı süre içinde işletmenin tasfiyesi (Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünmeler hariç) halinde de bu hüküm uygulanır.

Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır.

2.2. Gelir Vergisi

Gelir Vergisi Kanunu’nun Değer Artışı Kazançları başlıklı Mükerrer 80. maddenin 1. fıkrasına göre, “İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar değer artış kazancıdır.”  Bu hükme göre Gerçek kişilere ait hisse senetleri (veya ilmühaberler) edinme tarihinden itibaren iki yıl içinde elden çıkartılırsa, elde edilen kazanç, stopaja tabi değildir. Ancak yıllık gelir vergisi beyannamesi ile bildirilip, gelir vergisi ödenmesi gerekmektedir.  Bu süreler geçtikten sonra yapılacak satış gelir vergisine tabi değildir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun Değer Artışı Kazançları başlıklı Mükerrer 80. maddenin 1. fıkrasına göre “Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar.” değer artış kazancı olarak gelir vergisine tabi olmaktadır.  Bu hükümlere göre, pay senedi bastırılmamış hisseler değer artış kazancına tabi olarak gelir vergisine tabi olmaktadırlar.

2.3. Katma Değer Vergisi

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun  Sosyal ve Askerî Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar başlıklı 17. maddesinin 4. fıkrasının (r) bendine göre,  Kurumların aktifinde veya belediyeler ile il özel idarelerinin mülkiyetinde, en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile  taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler ile bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara devir ve teslimleri Katma Değer Vergisinden istisnadır.

İstisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapan kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulundurdukları iştirak hisselerinin teslimleri istisna kapsamı dışındadır.

İstisna kapsamında teslim edilen kıymetlerin iktisabında yüklenilen ve teslimin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisi, teslimin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınır.

2.4. Damga Vergisi

Genel kural gereği anonim şirketlerin hisse devrine yönelik olarak yaptıkları sözleşmeler damga vergisinin konusuna girmektedir. Ancak kurumların aktifinde iki yıldan fazla kalmış iştirak hisselerinin devredilmesine bir istisna getirilmiştir. Söz konusu istisnaya ilişkin Kurumlar Vergisi Kanunu ile Damga Vergisi Kanunu birbirine paralel düzenlemeler içermektedir. Buna göre, 5281 sayılı Kanun’un 31. maddesiyle eklenen bende göre 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8. maddesinin 1. fıkrasının 12 numaralı bendi kapsamında kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile gayrimenkullerinin satışından doğan ve sermayeye eklenmesine karar verilen kazançlarının vergiden istisna olduğuna hükmedilmektedir. Damga Vergisi Kanunu’nun ilgili maddeye paralel düzenlemesi ise, (2) sayılı tabloda damga vergisinden istisna edilen kâğıtlar bölümü altında yer alan “IV- Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlığının 35. fıkrasıdır. Buna göre, 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8. maddesinin birinci fıkrasının 12 numaralı bendi kapsamındaki işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden istisna tutulmuştur.

TagsBADEDtürk ticaret kanunu
Previous Article

ANONİM ŞİRKETLERDE YÖNETİMİN VE TEMSİL YETKİSİNİN DEVRİ ...

Next Article

TİCARİ İŞLETME VE ESNAF İŞLETMESİ AYRIMI / ...

0
Shares
  • 0
  • +
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Abdullah Çavuş

Related articles More from author

  • MAKALEMuhasebe

    Türkiye’de Muhasebe Meslek Örgütünün Kuruluşu ve Gelişmesi

    Temmuz 31, 2017
    By Abdullah Çavuş
  • KGK MevzuatıMuhasebe StandartlarıTFRS

    TFRS 14-DÜZENLEMEYE DAYALI ERTELEME HESAPLARI

    Haziran 8, 2017
    By Abdullah Çavuş
  • MAKALEMuhasebe

    KATILIM BANKACILIĞI İLE GELENEKSEL BANKALARIN BANKACILIK HİZMETLERİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI

    Temmuz 31, 2017
    By Abdullah Çavuş
  • AKADEMİK TEZLERMuhasebe

    HEDEF MALİYETLEME AÇISINDAN MUHASEBE BİLGİ SİSTEMİNE İLİŞKİN BİR MODEL ÖNERİSİ VE BİR İŞLETME UYGULAMASI

    Haziran 23, 2017
    By Abdullah Çavuş
  • MAKALEMuhasebe

    SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE SOSYAL SORUMLULUK RAPORLAMASINDAKİ GELİŞMELER (TÜMLEŞİK RAPORLAMA)

    Temmuz 31, 2017
    By Abdullah Çavuş
  • AKADEMİK TEZLERİç Denetim

    İÇ DENETİMİN YENİ BİR YAKLAŞIM OLARAK KAMU SEKTÖRÜNDE UYGULANMASI VE MEVCUT UYGULAMALARIN, VERİMLİLİK VE BAŞARISI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

    Mayıs 31, 2017
    By Abdullah Çavuş

Leave a reply Cevabı iptal et

  • DenetimMAKALE

    AVRUPA OMBUDSMANININ HUKUKİ STATÜSÜ İŞLEYİŞİ VE KURUMSAL NİTELİĞİ /ÖZER KÖSEOĞLU

  • AKADEMİK TEZLERBağımsız DenetimMuhasebe Standartları

    TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI VE VERGİ USUL KANUNU AÇISINDAN DEĞERLEME VE BİR UYGULAMA

  • MAKALE

    VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YOLLARINDAN UZLAŞMA

  • E-KİTAP

    TÜRMOB 3.MUHASEBE KONGRESİ E-KİTAP

  • AKADEMİK TEZLERMuhasebe

    XBRL (GELİŞTİRİLEBİLİR İŞLETME RAPORLAMA DİLİ)’NİN MUHASEBE BİLGİ SİSTEMİNE ETKİLERİ

YASAL UYARI SİTEMİZDE YAYINLANAN AKADEMİK TEZLER YÖK TEZ MERKEZİNDE YAYINLANAN İZİNLİ TEZLERDENDİR. MAKALELER İSE YAYINLANDIĞI YERİ KAYNAK GÖSTERMEK SURETİYLE YAYINLANMAKTADIR. BUNUNLA BİRLİKTE ADINIZA OLAN AKADEMİK TEZLERİN VE MAKALELERİN WEB SİTEMİZDE YAYINLANMASINI İSTEMİYORSANIZ BİZİMLE İLETİŞİME GEÇMENİZ HALİNDE EN KISA ZAMANDA KALDIRILACAKTIR. İLETİŞİM ABDULLAH ÇAVUŞ acavus40@hotmail.com